تیوب بدون درز چیست و چه مشخصات و کارایی دارد؟
لوله ها یا تیوب بدون درز طی فرآیند گرم شدن شمش های فولادی تولید می شوند با گرمادهی این فولادها به صورت مذاب روی جسمی شبیه میله ریخته‌شده و باعث به وجود‌آمدن لوله یا پوسته تو خالی می گردند. این لوله ها مقاومت بالایی در برابر فشار داشته و روش تولید سریع و مقرون به صرفه‌ای دارند. تیوب بدون درز در خطوط بنزین، سیلندرهای هیدرولیک، پالایشگاه ها، لوله های ویژه انتقال مایعات، صنایع هیدروکربن و در زیر ساخت های نفت و گاز کاربرد دارد. در این بحث بیشتر با کاربردها و مشخصات فنی این لوله ها آشنا می شویم.
منظور از تیوب بدون درز چیست؟
تیوب بدون درز (Seamless pipe) نوعی لوله بدون هیچ گونه درز جوشی است و در وضعیت ایده آل لوله فلزی جامدی هست که هر انتهای آن به لوله دیگری متصل می شود بدون اینکه جوشی روی آن‌ها انجام شود. در برخی موارد بسته به نوع کاربرد لوله و تیوب در یک انتها یا در هر دو انتها دارای رزوه هستند و با استفاده از آن می توان تیوب را به انتهای لوله دیگری رزوه نمود.
هنگامی که روی لوله درز جوشکاری وجود داشته باشد برای محصول یک نقطه ضعف به شمار می رود؛ ولی اگر در تیوب درزی ایجاد نشود باعث افزایش استحکام و مقاومت لوله‌شده و در حین کار می تواند بر تنش و فشارهای مختلف هیدرواستاتیکی غلبه کند. استفاده از تیوب فولادی بدون درز به جای لوله فولادی درز جوشی جوش در صنایع گوناگون باعث می شود این تیوب بدون درز فشار زیادی را تحمل کرده بدون اینکه ترک در لوله ایجاد گردد. در صورتی که در لوله های جوش داده‌شده محل درز نمی توانند فشار زیادی را تحمل کنند و در معرض ترک‌خوردن هستند.
انواع لوله یا تیوب بدون درز
بر اساس فرآیند تولید تیوب بدون درز این لوله ها به چند نوع تقسیم می شوند:
- تیوب های فولادی بدون درز نورد گرم
- تیوب های فولادی بدون درز نورد سرد
- تیوب های فولادی بدون درز کشش سرد
- لوله های فولادی بدون درز اکسترود
علاوه بر این ها تیوب بدون درز (Seamless Tube) بر حسب شکل سطح مقطع در دو گروه دایره و شکل های خاص مثل مربع، بیضی، مثلث، شش ضلعی و ستاره‌ای تولید می شود. قطر مقاطع لوله های بدون درز بین 4 تا 900 میلیمتر و ضخامت آن‌ها بین مقداری از خیلی نازک تا خیلی ضخیم است؛ البته این اندازه‌ها به نوع کاربرد لوله بستگی دارد.
تیوب های بدون درز کاربردهای بیشتری نسبت به لوله های درزدار دارند و اغلب از آن‌ها در صنایع سنگین و کارهای تخصصی استفاده می شود. برای مثال تیوب بدون درز در صنایع پتروشیمی و زمین شناسی نفت به عنوان لوله های حفاری کاربرد دارد؛ همچنین این لوله ها در صنعت خودرو سازی، تجهیزات دیگ بخار و هواپیما سازی مورد استفاده قرار می گیرد.
مشخصات فنی تیوب بدون درز (لوله مانیسمان)
بسته به محل استفاده تیوب بدون درز در اندازه های ½ اینچ الی 24 اینچ تولید می شوند. در تولید این تیوب ها سه مولفه ابعادی لحاظ شده و معمولا اندازه قطر بیرونی را به اینچ بیان می کنند که نشان دهنده قطره دایره بیرونی تیوب است. برای اندازه گیری ضخامت گوشت لوله از واحد میلیمتر یا schedule یا رده استفاده می شود.
از مشخصات فنی دیگر تیوب بدون درز بیان اندازه طول لوله برحسب متر است؛ دقت کنید که در بعضی مواقع در فرآیند تولید ضخامت گوشت لوله در طول تیوب دارای تلرانس منفی هست. به همین دلیل با کاهش ضخامت، در واحد متر وزن نیز کمتر‌شده و تحمل لوله در برابر فشار کاهش می یابد.
کاربردهای تیوب بدون درز
لوله یا تیوب بدون درز بسته به نوع و روش تولیدی که دارد مصارف مختلفی دارد که مهم‌ترین کاربردهای آن به شرح زیر است.
- استفاده از تیوب های بدون درز در خدمات پر فشار
- به کارگیری لوله های بدون درز برای خدمات کم فشار و متوسط
- تیوب بدون درز برای استفاده در دما و فشار بالا
- استفاده از لوله های بدون درز در مکانیکی و خودرو
- کاربرد تیوب های بدون درز در لوله های دیگ بخار
- به کارگیری در لوله های مبدل حرارتی و کندانسورها
- لوله فولادی بدون درز و یکپارچه برای استفاده در ساختمان سازی کشتی
- تیوب های بدون درز برای خدمات حمل و نقل سیال
- استفاده از لوله های فولادی بدون درز برای سرویس با درجه حرارت پایین
جمع بندی
تیوب بدون درز در انواع مختلف تولید می شود و شیوه تولید و کاربردهای فراوانی دارد. در مقاله آریا استیل جعفری به بررسی مشخصات فنی و کاربردهای این لوله پرداختیم.
