استنلس استیل یا فولاد ضد زنگ از جمله آلیاژهایی هستند که در بسیاری از صنایع کاربرد داشته و مورد استفاده قرار میگیرند. درواقع استنلس استیلها بر اساس ترکیب شیمیایی شان دارای ویژگیهای منحصر به فردی هستند و به ۵ گروه تقسیم بندی میشوند. در این میان مارتنزیتی و فریتی از مهمترین و پرکاربردترین مدلهای ورق استیل هستند. دراین مقاله برای بررسی تفاوت ورق مارتنزیتی و ورق فریتی میپردازیم. ابتدا هر یک از این ورقهای استیل را تعریف کرده و در پایان آنها را با یکدیگر مورد مقایسه قرار میدهیم.
آشنایی با ورق استیل مارتنزیتی
ورق استیل مارتنزیتی از جمله ورقهای استیل ضد زنگ است که از لحاظ مشخصات فیزیکی، ساختار و ترکیب سازنده با دیگر ورقهای استیل تفاوت دارد. این مدل ورق استیل از استقامت بالایی در مقابل حرارت بالا و خوردگی برخوردار است. همچنین به راحتی ضدعفونی و تمیز میشود. با توجه به ویژگیهای فوق از این ورق استیل در بسیاری از صنایع پزشکی، خودروسازی، لوازم خانگی، توربین، شیرآلات صنعتی و… بهره گرفته میشود. مهمترین تفاوت ورق استیل مارتنزیتی و ورق استیل فریتی به ساختار آنها برمیگردد. ورق استیل مارتنزیتی دارای ساختاری بر پایه کروم و آهن است. همچنین از دیگر عناصر مانند کربن، نیکل، منگنز و مولیبدن در ساختار این ورق استفاده شده است.
البته میزان نیکل در این ورق در مقایسه با دیگر ورقهای ضد زنگ کمتر بوده و بر همین اساس از مقاومت کمتری در مقابل خوردگی برخوردار است. ورقهای استیل مارتنزیتی با توجه به میزان عنصر کربن به دو دسته ورقهای کم کربن و با کربن زیاد تقسیم بندی میشوند. ورقهای دارای کربن زیاد هر چند دارای مقاومت بیشتری بوده اند، اما در هنگام شکلدهی شکنندهتر هستند. همچنین این ورقها به دستهبندیهای دیگری تقسیم بندی میشوند که از انواع آن میتوان به ورق استیل سری 410، سری 420 و سری 440 اشاره کرد.
آشنایی با ورق استیل فریتی
ورق استیل فریتی از جمله فولادهای ضد زنگ به شمار میآید که دارای خاصیت مغناطیسی هستند. وجود عنصری مانند کروم در ساختار این ورق موجب افزایش مقاومت این ورق در مقابل خوردگی گردیده است. عناصر دیگری مانند نیکل و کربن به مقدار کم در ورق استیل فریتی وجود دارد. در مواردی نیز این ورق فاقد نیکل ساختهمیشود. برای درک بهتر تفاوت ورق استیل مارتنزیتی و ورق استیل فریتی بهتر است با ویژگی های این ورق استیل بیشتر آشنا شوید.
ورق استیل فریتی با توجه به ساختار شیمیایی که دارد از سختی بالایی برخوردار بوده و در مقابل خوردگی مقاومت مناسبی از خود نشان میدهد. همچنین این ورق مقاومت فوق العادهای در مقابل خوردگی تنشی داشته و برای استفاده در چنین شرایطی مناسب است. بر اساس مقدار کربن کمی که در ساختار این ورق بهره استفاده شده، ضمن فرم دهی راحت از کمترین میزان ترک خوردگی نیز برخوردار است. ورقهای استیل فریتی کمتر دچار انبساط شده، بر این اساس بعد از جذب گرما همچنان ابعاد خود را حفظ میکنند.
بررسی تفاوت ورق استیل مارتنزیتی و ورق استیل فریتی
بعد از آشنایی با ورقهای استیل مارتنزیتی و فریتی و ساختار شیمیایی آنها بهتر است با تفاوت این ورقها نیز بیشتر آشنا شوید.
از آلیاژهایی با ترکیب عناصر گوناگون در پروسه تولید ورقهای استیل استفاده میشود که دلیل این امر بهبود ویژگیها و مشخصات کلی آهن است. مثلاً ورق های استیل در انواع مختلف دارای استقامت و استحکام بالایی در مقابل خوردگی بوده و از خاصیت ضد زنگ برخوردار هستند. مهمترین تفاوت ورق استیل مارتنزیتی و ورق استیل فریتی نیز به ساختار آنها برمیگردد.
در ساختار ورقهای استیل فریتی از میزان کروم بالا و میزان کربن کمتری استفاده میگردد. این امر موجبشده تا این ورق استیل به نسبت ورق استیل مارتنزیتی از استحکام کمتری برخوردار باشد. البته آلیاژ موجود در ورقهای استیل فریتی به افزایش مقاومت آن در برابر خوردگی کمک کرده است. با توجه به این امر در صنایعی که ویژگی استحکام بالا مدنظر است اغلب از ورقهای مارتنزیتی بهره گرفتهمیشود. همچنین اگر در صنایع مورد استفاده مقاومت ورق استیل در برابر خوردگی مد نظر باشد بهتر است از ورقهای فریتی به کار بردهشود.
به طور کلی ورق مارتنزیتی جزو ورقهای فولادی ضد زنگ محسوب میشود. این ورق استیل با توجه به ساختار و نوع ترکیب خود از استقامت و استحکام مناسبی در مقابل خوردگی برخوردار است. با توجه به چنین ویژگیهایی مارتنزیتی از ورقهای پر استفاده در صنایع گوناگون به شمار میآید.
سخن پایانی
در این مقاله ابتدا با ورقهای استیل مارتنزیتی و فریتی آشنا شدیم و دریافتیم که مهمترین ساختار ورق استیل مارتنزیتی بر پایه کروم و آهن است؛ از این رو استحکام و استقامت بالایی دارد . اما ورق فریتی با توجه به خاصیت مغناطیسی و میزان کربن پایین بیشترین مقاومت را در برابر خوردگی تنشی دارد. با بررسی تفاوت ورق استیل مارتنزیتی و ورق استیل فریتی میتوان نتیجه گرفت که هر یک از این ورقهای استیل با توجه به ویژگیهای منحصر به فردشان در صنایع و موارد مختلفی کاربرد دارند.