تفاوت لوله استنلس استیل با لوله استیل در چیست؟
استیل یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین آلیاژهای آهن است که استفاده از آن در صنایع گوناگون، رواج زیادی دارد. این نوع استیل به طور عمده از ترکیب آهن و کربن تا دو درصد تولید می‌شود. استیل همچنین در کارخانجات تولید آهن و فولاد به صورت ورق، لوله و دیگر اشکال و در اندازه‌ها و ضخامت‌های گوناگون تولید می‌شود. به طور کلی دو نوع از لوله استیل در بازار وجود دارد که یکی لوله استنلس استیل (Stainless Steel Pipe) یا لوله‌های ضدزنگ هستند که از جنس استلنس استیل ساخته می‌شود. نوع دیگر از این لوله‌ها نیز لوله استیل (Carbon Steel Pipe) است که خاصیت ضدزنگ کمتری دارد. اما سوال این جا است که تفاوت لوله استنلس استیل با لوله استیل چیست؟
در این مقاله با هر نوع از این لوله‌ها و نیز تفاوت‌ها و کاربردهای هر کدام آشنا می‌شویم و خواهیم دید که چه تفاوت‌هایی با هم دارند.
لوله استنلس استیل چیست و از چه متریالی ساخته شده است؟
قبل از دانستن تفاوت‌های لوله استنلس استیل با لوله استیل، بهتر است درباره این دو متریال پرکاربرد در صنعت، بیشتر بدانیم. ابتدا می‌خواهیم بدانیم که استنلس استیل چیست. استنلس استیل یا فولاد ضدزنگ که در انگلیسی با نام Stainless Steel خوانده می‌شود یک آلیاژ ویژه از آهن است که در ساختار آن از آهن و کربن به میزان حداکثر 1.2 تشکیل شده است. در ساختار این ماده همچنین از 11 درصد کروم به همراه دیگر فلزات نیز استفاده شده است. این آلیاژ آهن به میزان زیادی در مقابل خوردگی و زنگ‌زدگی مقاومت می‌کند. این خصوصیت به قدری بالا است که این فلز با نام استیل ضدزنگ نیز شناخته می‌شود.
کاربرد لوله استنلس استیل چیست؟
لوله‌هایی که از جنس استنلس استیل ساخته شده باشند، لوله استنلس استیل (Stainless Steel Pipe) نامیده می‌شوند. این لوله‌ها کاربرد زیادی در صنایع گوناگون و نیز ساخت محصولات مختلف دارند. از جمله کاربردهای این لوله‌ها می‌توان به صنایع پتروشیمی و نفت و گاز اشاره نمود. همچنین از این لوله‌ها در صنایع گوناگون مانند ماشین‌سازی، ساختمان‌سازی، صنایع غذایی، تصفیه آب و ساخت تجهیزات پزشکی نیز استفاده می‌شود.
از این لوله‌ها همچنین به صورت گسترده در صنایع انتقال آب و برای تولید شیرآلات صنعتی در صنایع گوناگون استفاده می‌شود. دو نوع عمده از این لوله‌ها در صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد. نوع 304 از این لوله‌ها در برابر خوردگی در محیط‌های اسیدی مقاوم هستند. نوع دیگر از این لوله‌ها 316 است که علاوه بر این که در محیط‌های اسیدی از خود مقاومت خوبی نشان می‌دهد در مقابل محلول‌های قلیایی و کلریدی نیز مقاوم است. در ادامه با تفاوت لوله استنلس استیل با لوله استیل بیشتر آشنا خواهیم شد.
لوله استیل چیست؟
استیل نیز یکی دیگر از آلیاژهای آهن است که درصد کربن متفاوتی با دیگر آلیاژ نام برده شده در بخش قبلی دارد. این آلیاژ که کربن استیل نیز نامیده می‌شود از 2.1% کربن به علاوه مقدار بسیار کمی از فلزات دیگر تشکیل شده است. لوله‌های استیل نیز در صنایع گوناگونی که نیاز به مقاومت و ضدزنگ بودن ندارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
چرا لوله‌های استنلس استیل، ضدزنگ نام دارد؟
یکی از مهم‌ترین دلایلی که این مدل از لوله‌ها، ضدزنگ محسوب می‌شوند، استفاده از فلز کروم در ساختار آن‌ها است. در این آلیاژ از حداقل 10.5 درصد کروم در هنگام آلیاژسازی استفاده می‌شود. کروم دارای ویژگی‌های خاص و منحصربه‌فردی است. یکی از مهم‌ترین دلایل این امر این است که کروم در مجاورت هوا، به کروم اکسید (Cr2O3) تبدیل شده و لایه‌ای نازک از این ماده، روی سطح ورق و یا لوله استیل را می‌پوشاند. این لایه اکسید کروم مانند یک لایه محافظ عمل کرده و جلوی نفوذ اکسیژن بیشتر به لایه‌های داخلی فلز را می‌گیرد. به این ترتیب قطعه و یا لوله مورد نظر، به راحتی اکسید نمی‌شود و یا دچار خوردگی نمی‌شود.
تفاوت لوله استنلس استیل با لوله استیل در چیست؟
لوله‌هایی که از جنس استنلس استیل هستند با لوله استیل و یا لوله‌های فولادی، تفاوت زیادی دارند. در ادامه با برخی از مهم‌ترین این تفاوت‌ها، آشنا می‌شویم:
- جنس و آلیاژ سازنده این دو نوع از لوله با هم تفاوت‌های اساسی دارند. درصد بیشتری کربن در ساخت لوله‌های فولادی و یا لوله استیل، به کار می‌رود. در مقابل در لوله‌های استنلس استیل، درصد بالایی یعنی بالای 10 درصد کروم به کار می رود.
- لوله استنلس استیل دارای خاصیت ضدزنگ و ضدخوردگی بالایی است. به همین جهت در انواع صنایع سنگین و سبک کاربرد دارد.
- لوله‌های استیل در مقابل به دلیل مقاومت بالا در برابر حرارت زیاد، استحکام بالا و نیز ضخامت بیشتر، در انواع صنایع از جمله پالایشگاه‌ها و صنایع نفت و گاز کاربرد دارند. کاربرد گسترده دیگر برای این نوع از لوله‌ها، جابه‌جایی آب و نفت و گاز است.
- لوله‌های استنلس استیل، به راحتی تمیز می‌شوند و این امر به خصوص استفاده این نوع از لوله‌ها را صنایع مواد غذایی و دارویی تسریع کرده است.
- وزن لوله استنلس استیل نسبت به لوله‌های استیل و یا فولادی، کمتر است.
- یکی دیگر از تفاوت لوله استنلس استیل با لوله استیل، این است که لوله استنلس استیل، قابلیت بازیافت دارد و می‌توان به طور کامل آن را بازیافت کرد.
- لوله استنلس استیل قابلیت فرمدهی بالاتری نسبت به لوله‌های استیل دارند و به راحتی می‌توان تحت فرآیندهای گوناگون آن‌ها را تغیر شکل داد.
- از این لوله‌های استنلس استیل، به راحتی و بدون نگرانی در مورد آسیب، می‌توان در انواع محیط‌های اسیدی، قلیایی و یا نمکی استفاده کرد.
- به علت تفاوت در میزان فلزات مورد استفاده در ساخت آلیاژ و درصد بالای کروم مورد استفاده در استنلس استیل، این لوله‌ها قیمت بالاتری در مقایسه با لوله‌های استیل دارند و لوله‌های استیل همیشه گزینه مقرون به صرفه‌تری محسوب می‌شوند.
سخن آخر
در این مقاله، تفاوت لوله استنلس استیل با لوله استیل را با هم بررسی کردیم. مهم‌ترین تفاوت‌های این دو مدل از لوله، موارد مورد استفاده در ساخت آلیاژ آن‌ها است. لوله‌های استنلس استیل به دلیل استفاده از فلز کروم، مقاومت بالایی در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی دارند. در مقابل، لوله‌های استیل مقاومت دمایی و مقاومت فیزیکی بیشتری دارند. به علاوه لوله استنلس استیل قیمت بیشتری نیز در مقایسه با لوله‌های استیل دارد.
