جدول استاندارد لوله شامل سایز اسمی لوله، ضخامت دیواره لوله، رده لوله، قطر لوله و وزن لوله است. با استفاده از اطلاعات استاندارد لوله استیل با استفاده از جدول می توان لوله مورد نظر را به درستی انتخاب کرد. رده لوله به صورت عددی مربوط به اندازه ضخامت دیواره لوله روی بدنه لوله درج می شود. هر چه عدد بزرگ تر باشد نشان دهنده ضخیم تر بودن دیواره لوله است؛ در برخی موارد ممکن است رده لوله هایی با ابعاد مختلف، یکسان باشند؛ ولی اندازه ضخامت دیواره آنها با هم تفاوت دارد.
ایجاد و کدگذاری استاندارد لوله استیل
لوله های استیل ضد زنگ از لحاظ مقدار مصرف بعد از ورق های استیل از پرمصرف ترین متریال فولادی هستند که در صنایع مختلف، ساخت و ساز و تولید قطعات دکوراتیو و نرده استیل استفادهمی شوند. برای تغییر مسیر یا گرفتن خروجی و اتصالات لوله ها به هم دیگر باید اتصالات استیل، شیرآلات و فلنج نیز از لحاظ سایز مطابق با استاندارد لوله استیل باشند. همچنین برای جلوگیری از رسوب سیالات، ایجاد نقص در اتصالات و جوشکاری باید ضخامت اتصالات استیل بدون درز و درزدار و فلنج با لوله استیل یکسان باشند. از این رو با آگاهی از تمام این شرایط نیاز به یک استاندارد یکسان بین لوله استیل و اتصالات آن است. استاندارد ASTM و ASME دو استاندارد لوله استیل هستند که مطابق آن باید لوله های استیل بدون درز طبق جدول استاندارد لوله ارائه شده توسط این انجمن ها تولید و به بازار عرضه شوند.
رده بندی لوله چیست؟
رده بندی لوله یک پارامتر شناختهشده در بازار برای بیان ضخامت و وزن لوله است؛ در واقع همان شاخص استاندارد لوله استیل بوده که ضخامت لوله و یا نشان دهنده شاخص وزنی لوله می باشد. در حال حاضر از معیار اسکجول برای تعیین ضخامت دیواره لوله استفاده می شود. طبق این استاندارد وزن واحد طول لوله ها با وزن لوله های آهنی یکسان لحاظ شده است. البته در حاضر روش های جدیدی برای اندازه گذاری لوله های استیل و فولادی به وجود آمده که می توان لوله ها را بر اساس الزامات عملکردی مورد نیاز به صورت دقیق تری انتخاب کرد.
در استفاده معیار اسکجول باهدف سفارش لوله باید دقت کرد که در برخی موارد امکان دارد برای قطرهای مختلف، یک رده با ضخامت های متفاوتی برابری کند. به عنوان مثال یک لوله رده 40 و سایز اسمی 12 اینچ دارای ضخامت دیواره ای 10.1 میلی متر است؛ در حالی که یک لوله رده 40 و سایز 14 اینچ، ضخامت دیواره ای برابر 11.13 میلی متر دارد.
انواع رده بندی لوله
در جدول استاندارد لوله می توان رده بندی لوله را برای بیان ضخامت لوله مشاهده کرد. نکته مهم اینکه قطر خارجی یک لوله برای تمام رده های لوله در یک قطر خاص یکسان هستند. در رده بندی استاندارد لوله استیل توسط استانداردهای ANSI/ASME B36.10M و API 5L به طور معمول 10 رده رایج لوله به شرح زیر وجود دارد. لوله رده 40 تا به امروز از پرکاربردترین و رایج ترین رده بندی های مذکور است و لوله های رده 5، 60، 100، 120 و 140 به ندرت مورد استفاده قرار می گیرند. در یک پروژه هنگام تعیین خط لوله، رده لوله نیز محاسبه و لحاظ می شود.
- رده 5
- رده 10
- رده 20
- رده 40
- رده 60
- رده 80
- رده 100
- رده 120
- رده 140
- رده 160
جدول استاندارد لوله و رده های آن
سایز لوله (اینچ) | اندازه (میلی متر) | قطر لوله (اینچ) | قطر لوله (میلی متر) | رده | ضخامت (اینچ) | ضخامت (میلی متر) | Lbs/Ft | Kg/M |
۱/۸ | ۶ | ۰.۴۰۵ | ۱۰.۳۰ | ۱۰/۱۰S | ۰.۰۴۹ | ۱.۲۴ | ۰.۱۸۶۳ | ۰.۲۸ |
۱/۸ | ۶ | ۰.۴۰۵ | ۱۰.۳۰ | STD/40/40S | ۰.۰۶۸ | ۱.۷۳ | ۰.۲۴۴۷ | ۰.۳۶ |
۱/۸ | ۶ | ۰.۴۰۵ | ۱۰.۳۰ | XS/80/80S | ۰.۰۹۵ | ۲.۴۱ | ۰.۳۱۴۵ | ۰.۴۷ |
۱/۴ | ۸ | ۰.۵۴۰ | ۱۳.۷۰ | ۱۰/۱۰S | ۰.۰۶۵ | ۱.۶۵ | ۰.۳۲۹۷ | ۰.۴۹ |
۱/۴ | ۸ | ۰.۵۴۰ | ۱۳.۷۰ | STD/40/40S | ۰.۰۸۸ | ۲.۲۴ | ۰.۴۲۴۸ | ۰.۶۳ |
۱/۴ | ۸ | ۰.۵۴۰ | ۱۳.۷۰ | XS/80/80S | ۰.۱۱۹ | ۳.۰۲ | ۰.۵۳۵۱ | ۰.۸۰ |
۳/۸ | ۱۰ | ۰.۶۷۵ | ۱۷.۱۰ | ۱۰/۱۰S | ۰.۰۶۵ | ۱.۶۵ | ۰.۴۲۳۵ | ۰.۶۳ |
۳/۸ | ۱۰ | ۰.۶۷۵ | ۱۷.۱۰ | STD 40/40S | ۰.۰۹۱ | ۲.۳۱ | ۰.۵۶۷۶ | ۰.۸۴ |
۳/۸ | ۱۰ | ۰.۶۷۵ | ۱۷.۱۰ | XS 80/80S | ۰.۱۲۶ | ۳.۲۰ | ۰.۷۳۸۸ | ۱.۱۰ |
۱/۲ | ۱۵ | ۰.۸۴۰ | ۲۱.۳۰ | ۵/۵S | ۰.۰۶۵ | ۱.۶۵ | ۰.۵۳۸۳ | ۰.۸۰ |
۱/۲ | ۱۵ | ۰.۸۴۰ | ۲۱.۳۰ | ۱۰/۱۰S | ۰.۰۸۳ | ۲.۱۱ | ۰.۶۷۱ | ۱.۰۰ |
۱/۲ | ۱۵ | ۰.۸۴۰ | ۲۱.۳۰ | STD 40/40S | ۰.۱۰۹ | ۲.۷۷ | ۰.۸۵۱ | ۱.۲۷ |
۱/۲ | ۱۵ | ۰.۸۴۰ | ۲۱.۳۰ | XS 80/80S | ۰.۱۴۷ | ۳.۷۳ | ۱.۰۸۸ | ۱.۶۲ |
۱/۲ | ۱۵ | ۰.۸۴۰ | ۲۱.۳۰ | ۱۶۰ | ۰.۱۸۸ | ۴.۷۸ | ۱.۳۰۹ | ۱.۹۵ |
۱/۲ | ۱۵ | ۰.۸۴۰ | ۲۱.۳۰ | XX | ۰.۲۹۴ | ۷.۴۷ | ۱.۷۱۴ | ۲.۵۵ |
جمع بندی
به طور کلی رده بندی لوله به براساس چهار نوع استاندارد ASME ، استاندارد لوله استیل بدون جوش و درز، استاندارد های API و استاندارد خط لوله API 5L انجام می شود.