تفاوت لوله و تیوب چیست؟ نحوه تشخیص و کارایی هرکدام

‌‌لوله و تیوب وسایلی استوانه ای شکل و توخالی هستند که از آن ها برای انتقال سیال استفاده می شود. بسیاری از افراد این دو را یکی دانسته و آن ها را به جای هم استفاده می کنند. این در حالی است که لوله و تیوب با وجود کاربردهای مشابهی دارند، دو وسیله کاملا مجزا هستند و نباید آن ها را با هم یکی دانست.

شاید شما هم جز افرادی باشید که از تفاوت لوله و تیوب آگاهی نداشته و گاها این دو کلمه را اشتباه به کار ببرید. پس با ما همراه باشید تا به بررسی دقیق تفاوت لوله و لوله تیوب، نحوه تشخیص، کاربرد و ویژگی های هرکدام بپردازیم.

تعریف لوله و تیوب

لوله، میله ای توخالی با مقطعی دایره ای شکل است که ضخامت، قطر و طول مشخصی دارد. تیوب هم تا حدودی مشابه لوله بوده و یک وسیله توخالی است که می توان از آن برای انتقال مواد مایع استفاده کرد. اما تیوب می تواند خم شود و ممکن است با مقطع هایی به اشکال هندسی مختلف تولید شود.

لوله ها در انواع مختلفی ساخته‌می شوند و معمولا برای انتقال یک سیال از نقطه ای به نقطه دیگر در فواصل نسبتا زیاد کاربرد دارند. در حالی که از تیوب معمولا برای گردش سیال در یک سیستم استفاده می شود.

تفاوت لوله و تیوب

مهم ترین تفاوت های بین لوله و تیوب به شرح زیر است:

تفاوت لوله و تیوب از نظر شکل، به این صورت است که لوله، استوانه ای توخالی با سطح مقطع گرد می باشد؛ در حالی که تیوب در مقاطع مختلف مربعی، مستطیلی و گرد ساخته‌می شود.
ضخامت لوله ها ممکن است دارای تلورانس ابعادی باشد؛ یعنی ضخامت آنها درامتداد طولشان متفاوت باشد. اما ضخامت تیوب ها در سرتاسر طول آنها یکسان است.
لوله ها در اندازه های بین 8/1 تا 80 اینچ طراحی و ساخته‌می شوند. در حالی که تیوب ها را در سایزهای کوچکتر و معمولا تا 12 اینچ می سازند.
ویژگی انتقال مایعات یا گازها در فواصل دور و قرار گرفتن تحت فشار فقط مختص لوله هاست. از تیوب ها فقط در سیستم های ساختاری و لوله کشی سیالات برای مسیرهای کوتاه استفاده می شود.
تیوب ها معمولا طول مشخصی ندارند و در بیشتر موارد به صورت کلاف ساخته‌می شوند. در حالی که لوله ها با متراژ مشخص و در شاخه های استاندارد تولید و عرضه می شوند.
لوله ها فقط در سیستم های باز قابل استفاده هستند. اما از تیوب ها در سیستم های بسته نیز استفاده‌می شود.
لوله ها معمولا قابلیت خم شدن ندارند و انعطاف پذیر نیستند. در حالی که تیوب ها قابل خم شدن هستند. همچنین تیوب ها مقاومت بیشتری نسبت به لوله ها دارند.
درمورد استانداردهای ساخت، باید گفت که الزامات ساخت، آزمایش و بررسی تیوب ها سخت گیرانه تر از لوله هاست. فرایند ساخت لوله ها معمولا آسان تر بوده و همین عامل موجب کاهش قابل توجه هزینه تولید لوله نسبت به تیوب است.
برای اعلام سایز لوله ها از مشخصه ای استفاده می شود که به آن قطر اسمی می گویند. قطر اسمی در سیستم های متریک با DN و در سیستم های اینچی با NPS نشان داده‌می شود. قطر اسمی، در همه لوله ها با قطر خارجی و واقعی لوله برابر نیست. به طوری که در لوله هایی با NPS برابر 12 یا کمتر، کوچکتر از قطر واقعی لوله است. اما در لوله هایی با NPS بزرگتر از 12، قطر اسمی برابر با قطر واقعی لوله می باشد. اما چنین چیزی درمورد تیوب وجود ندارد. در واقع برای بیان اندازه تیوب، دیگر از DN و NPS استفاده نمی شود و همان اندازه قطر خارجی و واقعی مدنظر است.

انواع لوله و کاربرد آن

لوله ها با توجه به کاربرد، جنس و نحوه اتصال به انواع گوناگونی تقسیم می شوند که در ادامه به پرکاربردترین آنها اشاره می کنیم:

لوله پلیکا: لوله پلیکا یا PVC در برابر زنگ زدگی و پوسیدگی ناشی از مجاورت با رطوبت بسیار مقاوم است. همچنین انعطاف پذیری بالایی دارد و در اثر فشار شکسته‌نمی شود. از این لوله ها در ساخت و ساز، لوله کشی ساختمان و سیستم های آبیاری به صورت گسترده استفاده می شود.
لوله پلاستیکی: لوله های پلاستیکی بیشتر برای انتقال مایعات، گازها یا جامدات دانه بندی شده مورد استفاده قرار می گیرند.
لوله پلی اتیلن: امروزه این لوله ها جایگزین خوبی برای لوله های فلزی و سیمانی شده‌اند. لوله های پلی اتیلن در برابر خوردگی و شکسته شدن مقاوم هستند.
لوله استیل: لوله استیل در تاسیسات صنعتی و ساختمانی مثل تاسیسات انتقال نفت و گاز پالایشگاه ها به کار می روند. از این لوله ها برای انتقال سیالات و همچنین مواد جامد پودری شکل نیز استفاده می شود. لوله های استیل در برابر خوردگی مقاوم بوده و طول عمر بالایی دارند.

انواع تیوب و کاربرد آن

تیوب ها نیز همانند لوله ها انواع مختلفی دارند:

تیوب مسی: تیوب مسی ممکن است از مس خالص یا از آلیاژ مس ساخته‌شده‌باشد. این نوع تیوب در زمینه های پزشکی، در ساخت یخچال و در سیستم های تهویه کاربرد دارد.
تیوب پلاستیکی: مناسب ترین ماده برای ساخت تیوب پلاستیکی نایلون است. این نوع تیوب نیز در موارد کم فشار کاربرد دارد.
تیوب فولادی: از تیوب های فولادی در موارد انتقال پر فشار استفاده می شود. به طوری که در ساخت مبدل های حرارتی، بویلرها و همچنین کندانسور ها شاهد استفاده گسترده این نوع تیوب ها هستیم.
تیوب آلومینیومی: این نوع تیوب از آلیاژهای مختلف ساخته‌شده و در مواردی که انتقال کم فشار سیالات مد نظر است به کار می رود. تیوب های آلومینیومی نسبت به سایر تیوب ها آسان تر خم می شوند.

جمع بندی

آگاهی از تفاوت بین لوله و تیوب های مختلف به شما کمک می کند تا هنگام خرید، تمامی بررسی های لازم را درباره موارد موجود به عمل‌آورده و در نهایت، با توجه به ویژگی های مد نظر، بهترین گزینه را انتخاب نمائید. به علاوه، با انتخابی مناسب می توان به طور قابل توجهی در هزینه ها صرفه جویی نمود.