اصلی ترین و مهمترین تفاوت آهن و فولاد چیست؟
آهن یکی از پرکاربردترین عناصر طبیعی موجود در زمین است. این عنصر پرکاربرد با نماد شیمیایی FE بسیاری از اوقات با فولاد اشتباه گرفته می‌شود. به همین خاطر ما تصمیم گرفتیم در این مقاله به یک سوال پرتکرار پاسخ دهیم. تفاوت آهن و فولاد چیست و این دو عنصر چه ویژگی‌هایی دارند؟
تفاوت آهن و فولاد چیست؟
مهمترین و اصلی‌ترین تفاوت میان آهن و فولاد به ترکیب عناصر، استحکام، انعطاف‌پذیری و کاربرد آن ها مربوط می‌شود. فولاد و آهن هر دو عناصر بسیار مهمی در زندگی روزمره انسان‌ها هستند و بدون وجود آن ها ارکان اصلی صنایع مختلف متزلزل می‌شود. خیلی از افراد بدون اینکه تفاوت این دو فلز را بدانند. از نام آن ها به جای یکدیگر استفاده می‌کنند. البته درست است که شباهت‌های بسیاری بین فولاد و آهن وجود دارد؛ اما نمی‌توان گفت این دو عنصر از لحاظ ویژگی‌ها، نوع کاربرد و ترکیبات تشکیل دهنده، کاملاً شبیه یکدیگر هستند.
این دو فلز دارای تفاوت‌های بسیار تعیین کننده‌ای هستند و با خواندن اطلاعاتی که در ادامه مقاله مشاهده می‌کنید، می‌توانید به راحتی تفاوت بین آهن و فولاد را تشخیص دهید. از جمله فاکتورهایی که باعث تفاوت بین آهن و فولاد می‌شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.
میزان ترکیب عناصر
آهن یک عنصر طبیعی است که به صورت سنگ آهن در معادن موجود است و به صورت مستقیم از معدن استخراج می‌شود. این فلز برای کاربردهای گوناگون، تحت واکنش‌های مکانیکی و شیمیایی قرار می‌گیرد؛ اما فولاد نوعی آلیاژ است که آهن فقط یکی از اجزای تشکیل دهنده آن است. برای ساخت فولاد آهن را با کربن و عناصر دیگری ترکیب می‌کنند تا قابلیت‌های جدیدی پیدا کند. هنگامی که آهن ذوب می‌شود، عناصری مانند فسفر و گوگرد از ترکیبات آن جدا می‌شوند و محصول نهایی تبدیل به چدن می‌شود.
در واقع فلز آهن فقط از سنگ آهن تولید می‌شود. اما فولاد آلیاژی ترکیبی از کربن و آهن است. البته ممکن است فلز ترکیب شده با کربن، غیر آهنی هم باشد. اما مهمترین نکته وجود کربن در این نوع آلیاژ‌ها است. میزان کربن موجود در آلیاژ‌های آهنی معمولاً بین ۲.۱۱ تا ۴.۵ است. هرچه برای ساخت فولاد از کربن بیشتری استفاده شود، استحکام آن نیز افزایش پیدا می‌کند. در نتیجه جوش‌پذیری آن پایین می‌آید. آهن خام کربن خیلی کمی دارد و اگر بخواهیم آن را با فولاد مقایسه کنیم، در این مقایسه آهن از فولاد شکست می‌خورد. فولاد ترکیبات دیگری مانند سیلیسیم هم دارد که باعث افزایش مقاومتی کششی آن نسبت به آهن می‌شود.
میزان استحکام
اگر می‌خواهید بدانید تفاوت آهن و فولاد چیست، باید حتماً به میزان استحکام این دو فلز توجه داشته باشید. به دلیل اینکه هنگام ساخت آلیاژ‌های گوناگون، آهن را با کربن ترکیب می‌کنند، میزان استحکام این آلیاژ‌ها افزایش پیدا می‌کند و همین باعث می‌شود تا مقاومت و استحکام فولاد نسبت به آهن بالاتر باشد.
میزان زنگ زدگی
همه شما می‌دانید که آهن اگر در معرض اکسیژن قرار بگیرد، خیلی راحت با اکسیژن ترکیب می‌شود و به خاطر تشکیل اکسید آهن، دچار زنگ زدگی می‌شود. همین باعث می‌شود تا در طول زمان شفافیت و درخشندگی آهن از بین برود. حالا نکته جالب اینجاست که آلیاژ‌های فولادی به خاطر داشتن عناصری مانند کروم و نیکل در برابر زنگ زدگی مقاوم هستند. ترکیبات موجود در فولاد باعث می‌شود تا حتی اگر در معرض اکسیژن قرار بگیرد، زنگ نزند و زیبایی و درخشندگی ظاهر خود را حفظ کند.
نوع کاربرد
اگرچه آهن و فولاد هر دو فلز هستند و در صنایع مختلف به کار می‌روند؛ اما این دو فلز میزان استحکام متفاوتی دارند. به همین خاطر برای ساخت سازه‌هایی که نیاز به استحکام و مقاومت بالایی دارند، معمولاً از فولاد استفاده می‌شود. بسیاری از صنایع مانند صنایع خودروسازی، ساختمان سازی و حمل و نقل، به جای آهن از فولاد استفاده می‌کنند. چراکه استفاده از این فلز بهینه و هدفمند است.
میزان انعطاف‌پذیری
آهن یکی از فلزات انعطاف پذیر است. به همین خاطر کاربرد آن در بسیاری از موارد باعث کاهش استحکام سازه می‌شود؛ بنابراین معمولاً از آهن به صورت مستقیم استفاده نمی‌کنند و این فلز را با مواد جدیدی ترکیب می‌کنند تا استحکام آن افزایش پیدا کند. محصول به‌دست‌آمده نیز با نام فولاد شناخته می‌شود. اینجا است که یکی دیگر از تفاوت‌های بین آهن و فولاد خود را نشان می‌دهد. فولاد استحکام و مقاومت بالایی دارد؛ بنابراین پیش از اینکه به آخرین مرحله تولید برسد، انعطاف‌پذیری خوبی دارد؛ اما زمانی که تولید فولاد نهایی شد. امکان ایجاد تغییرات ظاهری در آن به سختی میسر می‌شود و این هم به خاطر ترکیبات موجود در فولاد است.
کلام پایانی
در این مقاله توضیح دادیم که تفاوت آهن و فولاد چیست و چرا این دو فلز از لحاظ استحکام رخشندگی و کاربرد با یکدیگر فرق می‌کنند. این ترکیبات موجود در این فلز است که باعث گوناگونی کاربرد های آن ها می‌شود.
